Het versterken van de democratie 2.0: nieuwe rol voor de lobbyist?

Een groot aantal Kamerleden doet hun intrede op het politieke toneel. Hun taak is niet alleen het vormen van een nieuw kabinet en het aanpakken van verschillende maatschappelijke uitdagingen, maar ook het versterken van de fundamenten van onze democratie. Want het politiek landschap is aanzienlijk veranderd, de grondwet als meetlat wordt voortdurend genoemd alsmede de inzet op nieuwe politiek. Meer dan de helft van de 150 gekozen Kamerleden is nieuwkomer en dat geeft momentum om te focussen op vernieuwing en het herstel van het vertrouwen in de politiek. Nieuwe mensen zonder de ingesleten patronen kunnen zich inzetten voor een moderne democratie waarbij de belangenbehartiger kennis, informatie en reality check brengt vanuit een gedeeld belang. Dat vraagt van de belangenbehartiger, lobbyist of public affairs adviseur om met de poten in de modder te gaan staan en vanuit de maatschappelijke uitdagingen zich in te zetten voor een gezamenlijke stip op de horizon. Het is aan politici en belangenbehartigers om te laten zien dat de politiek nog steeds een krachtig instrument is voor positieve verandering.

Met de “nieuwe” opkomende partijen aan zet voor een nieuw kabinet wordt één punt duidelijk. De traditionele partijlijnen gelden niet meer. De zogenaamde “linkse” en “rechtse” standpunten zijn verenigd in één programma.  Dat vraagt ook aan de belangenbehartiger om over het “links” en “rechts” denken heen te stappen.  Het gaat om een inclusieve benadering van beleidsvorming,  een diversiteit van perspectieven en een open houding. Niet shoppend tussen partijen maar gericht op verbinding. Want dat is een belangrijke opdracht: het herstel van de verbinding tussen de politiek en het publiek. Dat is niet alleen de taak van de Kamerleden, die verplichting ligt namelijk bij alle beïnvloeders in Den Haag.

Communicatie en openheid zijn belangrijke ingrediënten. Dat betekent dat iedere belangenbehartiger ook die openheid moet betrachten met goede communicatie als uitgangspunt. Ik zie u denken; ‘dat doen we altijd al! Dat is de kern van ons vak.’ Maar is dat zo? Kiezen we altijd voor de combinatie van beiden? Een goed geïnformeerde samenleving en politiek zijn de hoekstenen van een gezonde democratie. En daar hebben ook lobbyisten een rol in. En die opgave is groot. Want noem het woord lobbyist maar op een feestje en een ongemakkelijke stilte ontstaat. De beeldvorming is slecht.

Het pleidooi voor vernieuwing stopt niet bij de individuele Kamerleden. Het is een roep om een cultuurverandering binnen de politiek, waarin samenwerking boven partijpolitiek wordt gesteld en het algemeen belang centraal staat. Ik hoop dat deze nieuwe generatie Kamerleden de kracht van samenwerking begrijpt en zich inzet voor een politiek systeem dat is geworteld in de waarden van transparantie, participatie en gelijkheid,  waarbij de lobbyist, belangenbehartiger of hoe je het ook wilt noemen een onderdeel van is.

Tot slot. Nieuwe politiek begint met een open deur van fracties.  Als belangenbehartiger is het soms moeilijk in gesprek te raken met Kamerleden. Onder meer de PVV wordt vaak beschouwd als een gesloten bolwerk. Ook zijn individuele Kamerleden vaak te druk. En daarmee komt Den Haag op afstand te staan van wat er leeft in de praktijk. De belangenbehartiger is vaak de brug tussen de dagelijkse realiteit en de politiek. Het is aan de politiek om die brug te betreden en een eigen weging te maken. Dat is de randvoorwaarde van een sterke democratie.

Marielle van Oort – directeur bij Van Oort & Van Oort en de Public Affairs Academie